Mehmet YİRUN-Mehmetcan ARSLAN/TEKİRDAĞ(DHA)
İstanbul Fatih'te konakladıkları otelde Servet Böcek, eşi Çiğdem, çocukları Kadir Muhammet ve Masal'ın ölümlerine ilişkin ön otopsi raporunda kaldıkları otelden alınan havlu, maske ve muhtelif örneklerde 'fosfin' maddesi (böcek metaboliti) tespit edildiği belirtildi. Olayın ardından haşereyle mücadelede kullanılan fosfin maddesinin insan sağlığına zararı yeniden gündeme geldi. NKÜ Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü Entomoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Özgür Sağlam, 4 yıldır öğretim görevlileri ve öğrencilerden oluşan araştırma grubunun yaptığı çalışmada, insan sağlığına zararsız olan diyatome toprağından, haşereyle mücadeleye yönelik doğal ürün geliştirdiklerini söyledi.
'BÖCEKLERLE MÜCADELEDE DOĞAL BİR ALTERNATİF GELİŞTİRDİK'
Prof. Dr. Özgür Sağlam, diyatome toprağının, diyatome adı verilen mikroskobik alglerin fosilleşmiş kalıntılarından oluştuğunu belirterek, "Diyatome toprağını biz özellikle filtre olarak gıdada kullanıyoruz. Diyatome toprağını aslında biz anne ve babamızdan, atamızdan, dedemizden pekmez toprağı olarak biliyoruz. Yani pekmez toprağı, diyatome toprağının atasıdır. Diyatome dediğimiz canlılar, sular içerisinde suların temizlenmesini sağlayan alglerdir. Bunların kabuklarının birikmesiyle oluşan bir madendir bu. Ülkemizde 125 milyon ton rezervi var. Biz de TÜBİTAK'tan almış olduğumuz araştırma desteğiyle ülkemizdeki diyatome madenlerini araştırdık ve bunun böcekler üzerinde mücadelesini çalıştık. Bu süreçte yüksek yüksek lisans tezleri, bitmek üzere olan doktora tezleri gerçekleştirdik ve bu Ar-Ge süreci yaklaşık 4 yıl sürdü. Dört yılın sonucunda böceklerle mücadelede kullanılabilecek doğal bir alternatif geliştirdik" dedi.
'BİLİNÇSİZLİK BİZİ YENİ ÜRÜN GELİŞTİRMEYE İTTİ'
Konuyla ilgili çok sayıda bilimsel yayınlarının da olduğunu kaydeden Sağlam, "Dört yıllık süre içerisinde depo zararlısı olan pirinç biti, buğday biti, fasulye tohum böceği, nohut tohum böceği üzerinde çalışmalar yaptık. Bunun dışında ev ortamında sorun olan tahtakurusu, hamam böceği, karınca mücadelesinde denemeler gerçekleştirdik. Bunlarla ilgili de yayınlar ortaya koyduk, bilimsel yayınlarımız var. Özellikle son günlerde bunların mücadelesinde fosfin kullanılıyor. Son günlerde de bunun ne kadar riskli bir kimyasal olduğunu gördük. Bu süreçte depolanan ürünlerin mücadelesinde, böceklerle mücadelesinde kullanılan, gaz halinde etkili olan bir ilacın tahtakurusu sorununa karşı bir otelde kullanılmasıyla aramızdan 4 canı yitirdik. Bu bilinçsizlik bizi de yeni bir ürün geliştirmeye iten noktalardan bir tanesiydi. Son günlerde yaşadığımız olayı biz yıllardır yaşıyoruz aslında. Bu konuda bilinçlendirme çalışmalarını gerçekleştiriyoruz ama kimyasala alternatif belki de bir ürün olmamasından kaynaklı boşluğu biz geliştirdiğimiz bu ürünle doldurduk" diye konuştu.
'İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLI DEĞİL'
Diyatome toprağının insan sağlığına zararı olmadığını söyleyen Sağlam, "İnsan sağlığına zararlı değildir. Zaten etkisini de böcekleri kurutarak etki göstermektedir. Yani bu kayacın da şu anda tozunun mikro partikül hali bizim ürünümüz. Yani bunun tadına bakabiliriz. İnsan sağlığına zararlı bir etkisi yoktur. Biz bunu eczacılıkta, günlük kullanmış olduğumuz hapların dolgu maddesi olarak da kullanıyoruz. Yani bu yönden zaten biz bunu yutarak tükettiğimiz bir ürün" dedi.
'KİMYASAL ALIŞKANLIĞINDAN VAZGEÇMEMİZ GEREKİYOR'
Prof. Dr. Sağlam, böceklerle mücadelede kimyasal alışkanlığından vazgeçilmesi gerektiğini belirterek, "Kimyasal alışkanlığından vazgeçmemiz gerekiyor. Çünkü kimyasal artık böcekleri öldürmüyor. Yüz kat dayanıklı böcek popülasyonlarını biz yaptığımız çalışmalarda ortaya koyduk. Bunun bilimsel yayınlarını da ortaya koyduk. Dünyada da 400 kat dayanıklı böcekler var artık. Bin kat ilaca dayanıklı böcekler var. Yani siz bir birim kullanmanız gerekirken 4 yüz kat, bin kat kullanmanız lazım. Dayanıklılık sorunu olsa bile bu ürün fiziksel yolla böceği kurutarak öldürdüğü için dayanıklılık sorunu olan böcek popülasyonlarının da mücadelesinde güvenle kullanılabilir" ifadelerini kullandı.
