Yeşil Etki Derneği Başkanı Mine Ataman’ın ilginç ve dikkate alınması gereken açıklamalarının devamı ise şöyle;
Gıda enflasyonu Değil “Endişe enflasyonu”
ÜFE düşük çıksa bile Gıda Enflasyonu yükseliyor. Ekonomistlere göre durum “endişe enflasyonu” (anxietyinflation) olarak adlandırılıyor. Davranışsal ekonominin kurucularından Daniel Kahneman’a göre, “belirsizlik riski algısını artırır, risk algısı da fiyatları.” Harvard School’un2023 araştırmasına göre, “ekonomik aktörler belirsizlik hissettiğinde, geleceğe dair öngörü kaybı fiyat baskısına neden oluyor.” Gıda değer zincirindeki “panik satın almalara dayalı fiyat şişmesi, depolama davranışının değişmesi, aracıların maliyet hesaplarken risk primi eklemesi, çiftçinin üretim kararını kısa vadeye sıkıştırması, tüketicinin kendini sistemin dışında hissederek öfkeyi yanlış adrese yönlendirmesine” neden oluyor.
“Tarla–Market Arası
Gereksiz Kim”
Türkiye’de en büyük algı tuzaklarından biri “Aradaki maliyetlerin gereksiz olduğu yanılgısı. Oysa, 2024 sonrası dünyada ürünün kendi ham madde değeri toplam maliyet içinde %10–20’lere düştü.
Her Ay Gıda Maliyetleri Açıklansın
Nasıl ki her ay TÜFE ve ÜFE açıklanıyorsa, aynı şekilde Türkiye’nin de aylık gıda değer zinciri raporuyayımlaması artık zorunluluktur.
Belli başlı ürünlerde tarladan sofraya tüm maliyet kalemleri,
şeffaf şekilde paylaşılmalı.
Bu sayede,
Bu sayede, “tepkinin doğru adrese yönelmesini sağlanacak, herkes kime öfkelendiğini bilirse öfke manipüle edilemez. Çözümün maliyeti düşürülür.Sorun görünür olursa müdahale güçleşmez, ucuzlar ve hızlanır.
“Birinci Açlık Savaşı başladı.
“Çiftçi Acil fonu Oluşturulsun”
Türkiye ayrıca yalnızca yokluk dönemlerini değil, bolluk dönemlerini de yönetemeyen bir tarım ekonomisinesahip. Üretim arttığında fiyat çöküyor; fiyat düşünce çiftçi sektörden kopuyor; birkaç yıl sonra kıtlık riski oluşuyor. Bu kırılgan döngüyü kırmak için “Çiftçi Acil Durum Fonu” kurulmasını öneriyoruz.
Bu fon:
Bu iki adım
Aylık Gıda Değer Zinciri Şeffaflık Raporu
ve Çiftçi Acil Durum Fonu hayata geçirilmedikçe, Türkiye’nin gıda enflasyonuyla mücadele etmesi mümkün değil. Şeffaf maliyet yönetimi ve sürdürülebilir üretim güvence altına alınmadıkça suçlu kahramanlar yaratılmaya, çözüm ise ertelenmeye devam edecektir.
Türkiye ancak:
gıda enflasyonunda çıkış yoluna ulaşabilir.
Türkiye’nin çıkmazı kader değil, yönetim tercihidir.
